به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ابصارخبر، مهدی جدی فعال رسانه ای به تاریخ اردبیل اشاره کرد و نوشت: برخی شهرها در گذر زمان و طوفان‌های تاریخ، تنها خاکی برای زندگی نیستند، بلکه به بستری برای تولد حماسه‌ها و هویت‌ها تبدیل می شوند. اردبیل، با نامی کهن و میراثی بی‌همتا، از آن جمله دیارها است.
این شهر، نه تنها مأوای دل‌های مشتاق به عرفان بود، بلکه از دل خانقاه‌هایش، شعله‌های قیام عشقی برخاست که در نهایت به شمشیر وحدت برای ایران تبدیل شد. داستانی که از آموزه‌های شیخ صفی‌الدین اردبیلی آغاز و با دلاوری‌های قزلباشان، پراکندگی را به اتحاد و بی‌هویتی را به شکوهی دوباره بدل کرد.
قرن‌ها پس از حمله مغول و فروپاشی یکپارچگی ایران، این اردبیل بود که با ظهور طریقت صفویه، بار دیگر به پایگاه وحدت و هویت ملی تبدیل شد.
دارالارشاد: کانون هدایت معنوی
ظهور شیخ صفی‌الدین اردبیلی در قرن هفتم هجری را می توان نقطه عطفی در تاریخ اردبیل تلقی کرد. آموزه‌های عرفانی این پیر دوران دیده، هزاران نفر از سراسر ایران و آناتولی را به سوی اردبیل کشاند. مریدانی که به "قزلباش" معروف بودند، برای کسب فیض و راهنمایی معنوی به این دیار می‌آمدند تا اینکه در گذر زمان اردبیل به عنوان دارالارشاد، کانون اصلی هدایت و معنویت شد. این پایگاه معنوی، به تدریج به یک نیروی اجتماعی و سیاسی قدرتمند تبدیل و زمینه‌ساز تشکیل حکومت صفویه شد.
دارالامان و دارالقرار: پایه‌های امنیت و ثبات
با به قدرت رسیدن شاه اسماعیل صفوی در آغاز قرن دهم هجری، طریقت صفویه به یک حکومت مرکزی تبدیل شد. در دوره‌ای که ایران درگیر جنگ‌های داخلی و خارجی بود، اردبیل به عنوان دارالامان، پناهگاه امنی برای مردم شد و ثبات و آرامش را به ارمغان آورد.
صفویان با یکپارچه‌سازی ایران، به پراکندگی‌های پس از حمله مغول پایان دادند و اردبیل به عنوان دارالقرار، به نمادی از پایداری و ثبات در تاریخ ایران تبدیل شد. این حکومت، برای اولین بار پس از اسلام، مذهب شیعه را مذهب رسمی کشور اعلام و زمینه را برای شکل‌گیری هویت ملی شیعی فراهم ساخت.
پاسداشت میراث اردبیل: تلاش برای احیای هویت تاریخی یک شهر
امروزه، میراث‌فرهنگی و تاریخی اردبیل، به ویژه بقعه شیخ صفی‌الدین که به عنوان یکی از آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده، گواهی زنده بر گذشته پرشکوه این شهر است.
معماری بی‌نظیر و کاشی‌کاری‌های خیره‌کننده ارزشمند این مجموعه تا پل‌های تاریخی و بناهای قدیمی، گواهی زنده بر شکوه و عظمت گذشته اردبیل هستند. گواهی که تنها به یک اثر هنری محصور نمی شود، بلکه نمادی از اقتدار فرهنگی و سیاسی صفویان را متذکر می شود.
القاب "دارالارشاد" و "دارالامان" با طریقت صفویه و حکومت آن‌ها پیوندی مستقیم داشتند. "دارالارشاد" به دلیل مرکزیت معنوی و هدایت‌گری این طریقت و "دارالامان" به دلیل امنیتی که این حکومت برای مریدان و پناهندگان فراهم می‌کرد، به اردبیل داده شده بود. با از بین رفتن حکومت صفوی و کاهش نفوذ این طریقت، این القاب نیز معنای خود را در بستر سیاسی و اجتماعی زمان از دست رفتند.
با فروپاشی صفویه و ورود کشور به دوره‌ای از ناآرامی‌ها و جنگ‌های داخلی، اردبیل نیز از این وقایع در امان نماند. این شهر بارها مورد هجوم قرار گرفت و دچار آسیب‌های جدی شد. این ناامنی‌ها با معنای "دارالامان" در تضاد بود و باعث شد این لقب دیگر کاربرد تاریخی و حقیقی خود را نداشته باشد.
نبود یک مرکز اسناد تخصصی برای جمع‌آوری و نگهداری اسناد تاریخی، یکی دیگر از عواملی بود که به فراموشی بخشی از تاریخ اردبیل کمک کرد. بسیاری از اسناد مهم این دوره در طول زمان از بین رفته یا به خارج از کشور منتقل شده‌اند، و این امر باعث شده تا پژوهشگران نتوانند به صورت جامع به تاریخ این شهر بپردازند.
در حال حاضر، تلاش‌هایی برای احیای این هویت تاریخی در جریان است. اقداماتی نظیر افتتاح کتابخانه تخصصی صفویه‌شناسی و برگزاری مراسمات بزرگداشت، به منظور یادآوری و پاسداشت نقش محوری اردبیل در تاریخ ایران صورت گرفته است.
این اقدامات، نه تنها برای مردم اردبیل، بلکه برای تمامی ایرانیان حائز اهمیت است و به ما یادآوری می‌کند که چگونه از دل این سرزمین، وحدت ملی و هویت ایرانی دوباره متولد شد.
برای بازگرداندن اردبیل به جایگاه تاریخی خود به عنوان دارالارشاد (سرزمین هدایت معنوی) و دارالامان (سرزمین امنیت و آرامش)، می‌توان از رویکردهای چندگانه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی استفاده کرد. این کار نیازمند یک برنامه جامع و بلندمدت است.
بازگرداندن اردبیل به دارالارشاد (مرکز هدایت معنوی و فرهنگی)
برای احیای نقش معنوی و فرهنگی اردبیل، می‌توان بر محورهای زیر تمرکز کرد: تأسیس مراکز پژوهشی: ایجاد مرکز تخصصی صفویه‌شناسی و مرکز مطالعات میراث معنوی می‌تواند اردبیل را به قطب پژوهش در تاریخ صفویه، عرفان شیعی و معماری دوره صفوی تبدیل کند. این مراکز با جذب پژوهشگران از داخل و خارج کشور، جایگاه علمی اردبیل را ارتقا می‌دهند.
برگزاری رویدادهای فرهنگی: برگزاری همایش‌ها، نشست‌های علمی و جشنواره‌های بین‌المللی با محوریت شیخ صفی‌الدین اردبیلی، شاه اسماعیل و نقش اردبیل در تاریخ ایران، می‌تواند توجه جهانی را به این شهر جلب کند.
احیای فضاهای تاریخی ، مساجد و مدارس قدیمی می‌تواند فضایی را برای آموزش و ترویج آموزه‌های عرفانی و مذهبی فراهم کند.
بازگرداندن اردبیل به دارالامان (مرکز امنیت و ثبات)
احیای لقب دارالامان، به معنای ایجاد محیطی امن، آرام و توسعه‌یافته برای ساکنان و گردشگران است.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری مانند هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و مراکز تفریحی، می‌تواند امنیت شغلی و اقتصادی را افزایش دهد. همچنین، توسعه گردشگری سلامت با استفاده از چشمه‌های آب‌گرم و جاذبه‌های طبیعی می‌تواند درآمدزایی پایداری را برای منطقه به دنبال داشته باشد.
برنامه‌ریزی دقیق شهری برای ارتقای امنیت عمومی، کاهش آسیب‌های اجتماعی و بهبود وضعیت ترافیک، می‌تواند حس آرامش را در شهروندان و گردشگران تقویت کند.
با اجرای این راهکارها، می‌توان امیدوار بود که اردبیل بار دیگر به عنوان یک شهر مهم فرهنگی، علمی و اقتصادی شناخته شود و جایگاه شایسته خود را به دست آورد.
انتهای خبر/ ج
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد