به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ابصارخبر، مراسم بیست و چهارمین سالروز ارتحال آیت الله مروج امام جمعه فقید اردبیل با حضور آیت الله سید حسن عاملی نماینده ولی فقیه در استان اردبیل، سردار محمدی اصل فرمانده سپاه استان، حجت الاسلام کثیرلو رئیس کل دادگستری استان اردبیل، جواد صبور، مصطفی افضلی فرد از نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی، محمود صفری شهردار اردبیل و جمعی از اقشار مردم در مؤسسه فرهنگی و تحقیقاتی آیت الله مروج برگزار شد.
آیت‌الله بیوک خلیل‌زاده معروف به «مروج» فرزند محمدرضا در 27 شهریور 1309 در یک خانواده‌ی مذهبی و متمکن در یکی از محلات قدیمی اردبیل به دنیا آمد.
در سال 1326 ش به حوزه‌ی علمیه‌ی قم عزیمت کرد و در مدرسه‌ی آیت‌الله سید محمد حجت کوه‌‌کمری اقامت گزید و در درس بزرگانی چون: آیت‌الله سید محمدباقر طباطبایی سلطانی، بروجردی، عبدالجواد اصفهانی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی حاضر گردید؛ ضمن آن که در درس فلسفه‌ی شیخ محمد لاکانی، میرزا مهدی مازندرانی و علامه سید محمدحسین طباطبایی هم شرکت می‌کرد
آیت‌الله مروج پس از اتمام مقدمات دروس حوزوی در قم و شروع درس خارج‌ـ که مقارن با نهضت ملی شدن نفت در ایران بودـ راهی مشهد مقدس شد و در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله‌العظمی سید یونس اردبیلی، از مراجع تقلید آن زمان، حاضر گشت. وی در بیت آیت‌الله‌العظمی سید یونس اردبیلی مسئول دفتر و مقسم ایشان بود. پس از اقامت دو ساله در مشهد مقدس وی به قم بازگشت؛ ضمن اینکه از آیت‌الله‌العظمی اردبیلی اجازه‌ی تصدی امور شرعیه را دریافت نمود. در اقامت دوم در قم از محضر بزرگانی چون آیت‌الله العظمی سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی و علامه سید محمدحسین طباطبایی استفاده نمود.
وی در ایام تحصیل خود موفق به دریافت اجازات متعددی از فقها و بزرگان اجتهاد شیعه گردید که از آن جمله می‌توان به آیت‌الله‌العظمی سید یونس اردبیلی، آیت‌الله العظمی سید محسن حکیم، آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی اشاره کرد.
تأسیس کتابخانه المهدی، ایجاد صندوق پستی ۵۸ با انگیزه پاسخ‌گویی به سوالات جوانان و نوجوانان و اقدامات مختلف فرهنگی از خدمات ارزشمند در زمان آیت الله مروج است. او موفق شد چند مدرسه علوم دینى، کتابخانه و مجتمع فرهنگى ـ مذهبى تاسیس و گروه بسیارى از طلاب علوم دینى را پرورش دهد.
با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی (ره)، وی از ارکان انقلاب در منطقه محسوب می‌شد و مجاهدت‌های بی‌دریغی در این راستا انجام داد.
پخش اعلامیه‌هاى امام و سخنرانى‌هاى آتشین، عرصه را بر رژیم استبدادى تنگ کرده بود و به همین دلیل، ایشان در سال‌هاى دهه ۱۳۵۰ ش، ممنوع المنبر شده بود. به‌رغم همه مشکلات، دست از اقدامات آگاهى‌بخش خویش برنمى‌داشت. در آستانه پیروزى انقلاب، نقش ایشان در نظارت و حفاظت و امنیت شهر و صیانت جوانان از فرو افتادن در گرداب گروهک‌هاى منحرف، چشمگیر بود.
علی‌رغم محدودیت‌های ساواک، آیت الله مروج در تاریخ ۲۱ دی‌ماه ۱۳۵۷ به ایراد سخنرانی در مسجد میرزا علی‌اکبر پرداخت که در سخنرانی خود به ادامه تلاش‌ها تا پیروزی انقلاب تاکید داشت.
به دعوت دکتر مفتح، آیت الله مروج و تعدادی از شخصیت‌های انقلابی اردبیل در تهران حضور یافتند و در مراسم استقبال از امام خمینی (ره) شرکت داشتند. حضور علمای اردبیل مقارن با اعتصاب و تحصن روحانیون در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها بود که علمای اردبیل از جمله آیت الله مروج در این تحصن شرکت کردند و بعد از ورود امام خمینی (ره) به ایران در دوازدهم بهمن ۵۷، آیت الله مروج و همراهانش به اردبیل بازگشت.
پس از پیروزى انقلاب اسلامى، از سوى امام خمینى (ره) به‌عنوان امام جمعه اردبیل برگزیده شد و با جدیّت تمام در پاسدارى از دستاوردهاى انقلاب کوشید و از سوى مردم اردبیل، به نمایندگى مجلس خبرگان رهبرى در چند دوره نیز انتخاب شد.
آیت الله مروج بعد از شروع جنگ تحمیلی در اولین فرصت به همراه چندین نفر از علماء و مسؤولان به جبهه‌های غرب و جنوب رفت و به‌ویژه در اهواز در انسجام مردم و جلوگیری از فعالیت‌های ستون پنجم ایفای نقش نموده و از لحاظ کمک‌رسانی به مناطق جنگی نیز فعالیت ایشان چشمگیر بود و در زمینه اعزام نیرو و تشویق مردم به حضور در جبهه‌های حق علیه باطل نیز نقش پررنگی داشت.
او در سمت امامت جمعه و نمایندگی، ولی فقیه در اردبیل، شخصیتی محبوب، خدمتگزار، مردمی و موفق بود و خدمات ارزنده سیاسی، فرهنگی و اجتماعی متعددی انجام داد که در این مختصر نمی‌گنجد.
سرانجام او در سن ۷۱ سالگی در تاریخ ۲۷ فروردین ماه ۱۳۸۰ مطابق با ۲۱ محرم الحرام ۱۴۲۲ به دیدار معبود شتافت.